Slapeloosheid

Iedereen heeft wel eens te maken met periodes waarin men slecht slaapt of waarin het niet lukt om in slaap te vallen. Ongeveer 1 op de 3 mensen heeft regelmatig last van dit soort slaapproblemen, maar meestal zijn deze problemen tijdelijk en gaan ze vanzelf weer over. We spreken van een slapeloosheid als de klachten niet incidenteel zijn en langer dan drie weken duren. Dit fenomeen noemen we insomnia. Langdurige slapeloosheid kan grote impact hebben op iemands welzijn.

Wat zijn symptomen van slapeloosheid?

Mensen die lijden aan slapeloosheid hebben last van één of meer van de volgende symptomen:

• Moeite om in slaap te vallen
• Regelmatig wakker worden ‘s nachts en dan moeilijk doorslapen
• Te vroeg wakker worden in de ochtend
• Vermoeid opstaan
• Algehele vermoeidheid of slaapaanvallen overdag
• Prikkelbaar
• Geheugen -en concentratieproblemen
• Gemiddeld korter dan 5 uur per nacht slapen

Er zijn verschillende soorten slapeloosheid

Paradoxale insomnia

Bij paradoxale slapeloosheid denkt men kort te slapen, maar dat blijkt in werkelijkheid niet zo te zijn. Het aantal uren dat er wordt geslapen is langer dan men zelf inschat.

Psychofysiologische insomnia

Bij psychofysiologische slapeloosheid is men ervan overtuigd dat hij/zij niet kan (in)slapen, waardoor het ook echt niet lukt. Je slaagt er niet in om op een normale manier in slaap te vallen en hoe meer je je best doet om te gaan slapen, des te meer wakker je blijft. Een slaapritueel, zoals gordijnen dichtdoen en tanden poetsen, krijgt de associatie met wéér een slechte nacht tegemoet te gaan. Dit kan leiden tot angst en hypernervositeit.

Op momenten dat je niet bezig bent met proberen in de slapen, zoals bijvoorbeeld tijdens tv-kijken of lezen, valt men juist wel in slaap. De kern van psychofysiologische slapeloosheid is het zichzelf hebben aangeleerd, hoewel onbewust, van een negatief slaapgedrag.

Slapeloosheid door een slechte slaaphygiëne

Een slechte slaaphygiëne betekent dat door slechte gewoonten of omstandigheden men niet goed in slaap kan vallen.

Idiopatische insomnia

Bij idiopatische slapeloosheid bestaat geen duidelijke oorzaak van de klachten. Deze diagnose wordt gesteld als er geen andere oorzaken zijn te vinden voor de slapeloosheid.

Slapeloosheid en stress: hoe heeft stress invloed op onze slaap?

Stress drukt een duidelijke stempel op hoe we ons voelen en op hoe we functioneren. Ook is stress in staat onze slaap te verstoren. Dat kan af en toe voorkomen, bijvoorbeeld wanneer u stress ervaart vanwege een aanstaande belangrijke gebeurtenis en daardoor moeilijk in slaap komt. Stress die langer aanhoudt, kan er echter ook voor zorgen dat slapeloosheid langer aanhoudt. Daardoor kan chronische slapeloosheid, of insomnia, ook te wijten zijn aan stress.

In een notendop werkt het als volgt: dankzij stress staan wij op scherp. Het is een handig mechanisme dat ervoor zorgt dat we voorbereid zijn op wat komen gaat en op onszelf passen in bijvoorbeeld gevaarlijke situaties of situaties die veel van ons vergen. Vandaag de dag zijn er echter steeds meer mensen die last hebben van chronische stress. We hebben het chronisch (te) druk en vergen te veel van onszelf. Ons stresssysteem staat daardoor altijd ‘aan’, er is altijd een zekere mate van stress aanwezig.

Op momenten dat het stresssysteem uit mag, gaat dat niet zomaar. En daardoor kunt u woelend en piekerend wakker komen te liggen. U bent wel moe, maar kunt niet slapen doordat uw lichaam de stress niet op commando kan uitschakelen om uw lichaam rust te gunnen.

Wordt uw slapeloosheid door stress veroorzaakt, dan kunt u onder dit artikel doorklikken naar onze slapeloosheid tips. Met die tips helpt u uw lichaam om de stress kwijt te raken en zich voor te bereiden op de nachtrust.

Wat zijn de gevolgen van slapeloosheid?

Tekort aan slaap kan ernstige gevolgen hebben. Men is overdag erg moe, snel geïrriteerd en niet alert. Mensen zijn vaak ook emotioneler door slaaptekort. Al met al kan slaaptekort leiden tot een flinke beperking van het dagelijks functioneren. Op langere termijn kan slaaptekort leiden tot depressies en angststoornissen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Aan de hand van speciale vragenlijsten en een slaaponderzoek kan worden vastgesteld of er sprake is van slapeloosheid en welke vorm.

Welke behandelingen zijn er mogelijk voor slapeloosheid?

Als de oorzaak van de slapeloosheid vastgesteld is, kan er gericht een behandeling worden opgestart. Soms zijn praktische slaapadviezen simpelweg genoeg. Maar ook kan cognitieve gedragstherapie worden geadviseerd. De arts kan ook tijdelijk slaapmedicatie voorschrijven.