Centraal slaapapneu (CSAS)

Wat is centraal slaapapneu?

Centraal slaapapneu is een vorm van slaapapneu. Om deze variant te begrijpen, eerst kort iets over slaapapneu in het algemeen. Slaapapneu is een aandoening waarbij u tijdens de slaap regelmatig stopt met ademhalen. Zo’n hapering of ademstop noemen we een apneu. Er is sprake van slaapapneu als u meer dan vijf apneus per uur hebt en de apneus minimaal tien seconden duren.

Slaapapneu komt in de meeste gevallen door een blokkade van de luchtwegen, de zogeheten obstructieve slaapapneu (OSAS). Bijvoorbeeld doordat de tong of het zachte verhemelte naar achteren zakt. Maar de ademhaling kan ook stoppen doordat de hersenen geen signaal geven dat u moet ademhalen. Die vorm heet centraal slaapapneu (CSA). Beide vormen van apneu leiden tot een sterk verstoorde slaap.

Wat zijn de symptomen?

De symptomen van OSAS en CSA komen overeen:

• Rusteloze benen tijdens de slaap
• Onrustige slaap waarin u woelt en wakker schrikt
• Vermoeidheid en slaperigheid overdag
• Ochtendhoofdpijn
• Stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en een slecht humeur
• Problemen met concentratie en geheugen
• Hoge bloeddruk
• Hartkloppingen
• Depressie en angstgevoelens
• Verminderd libido of impotentie
• Droge mond en/of pijnlijke keel
• Regelmatig moeten plassen tijdens de nacht
• Nachtelijk zweten
• Spierpijn

Wat zijn de oorzaken?

De definitie van centraal slaapapneu is volgens de Apneuvereniging: ‘Het bij herhaling optreden van ademstops ten gevolge van het wegvallen van de aansturing van de ademhalingsspieren, of doordat de ademhalingsspieren het zelf niet goed doen.’

Oftewel: bij centraal slaapapneu ligt de oorzaak van de ademstops meestal in (het ademhalingscentrum van) de hersenen. Er is geen sprake van een obstructieve blokkade, er zit niks in de weg, er mist ‘simpelweg’ een signaal dat u moet ademhalen. CSA komt vaak voor bij ziektebeelden als hartfalen (in dat geval is de oorzaak vaak een tragere bloedsomloop), herseninfarct, beroertes, spier- en zenuwziektes. Gebruik van pijnstillers die morfine bevatten en/of verdovende middelen kan CSA ook triggeren.

Ook bij ‘gezonde’ mensen komt CSA voor, in dat geval vaak bij kinderen of juist ouderen. Is de oorzaak neurologisch, dan kan de patiënt ook moeite hebben met slikken en stemveranderingen.

Wat zijn de gevolgen van centraal slaapapneu?

Naar de gevolgen van CSA is minder onderzoek gedaan dan naar de gevolgen van OSAS. Bovendien verschillen de gevolgen per type CSA. Eén ding is zeker: een langdurig verstoorde slaap kan vervelende gevolgen hebben. U komt door de apneus niet in een diepe slaap, waardoor u een chronisch slaaptekort opbouwt. U bent hierdoor overdag vermoeid, heeft weinig energie en krijgt te maken met concentratieproblemen en vergeetachtigheid.

Op de lange termijn kan slaapapneu zorgen voor een verhoogde bloeddruk, een verhoogd cholesterolgehalte en hartritmestoornissen. Dit heeft een verhoogd risico op hart- en vaatziekten tot gevolg. In ernstige gevallen kunt u een hart- of herseninfarct krijgen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Vermoedt u dat u aan CSA lijdt, dan kan uw huisarts u doorverwijzen naar Ruysdael Slaapkliniek. Hier gaat een arts met u in gesprek.

Aan de hand van een slaaponderzoek kan worden vastgesteld dat u daadwerkelijk aan CSA lijdt. Dit onderzoek heet ook wel polysomnografie (PSG) en kan gewoon bij u thuis. Tijdens de slaap worden metingen verricht, zoals het aantal ademstops en het zuurstofgehalte in uw bloed. Tijdens het slaaponderzoek draagt u een apparaatje dat metingen registreert en zijn er een aantal sensoren op uw lichaam geplakt. De apparatuur wordt overigens bij u thuisbezorgd en de volgende dag weer opgehaald. Aan de hand van de uitslag stelt de arts een diagnose en maakt hij of zij indien nodig een behandelplan.

De behandeling van centraal slaapapneu

Bij OSAS is de behandeling relatief eenvoudig: de keel moet opengehouden worden. Bij CSA is dit uitdagender, omdat er meerdere oorzaken kunnen zijn. Veroorzaakt medicatie de slaapapneu, dan zou deze afgebouwd kunnen worden. Is hartfalen de oorzaak, dan kan geprobeerd worden het hart te verbeteren. In andere gevallen is bijvoorbeeld nachtelijke zuurstof, medicatie of een maskerbehandeling een optie.