Het effect van slaaptekort op het immuunsysteem
Is het griepseizoen in volle gang of voelt u zich niet zo lekker, dan grijpt u misschien naar de vitaminesupplementen of eet u wat extra groenten. Verstandig, maar er is iets wat beter werkt: slapen. We kunnen het ook omdraaien: slaapt u te weinig, dan ligt een griepje eerder op de loer.
Onderzoek onder tweelingen
Dat heeft alles te maken met ons immuunsysteem. Slecht slapen heeft een negatieve invloed op de werking daarvan. Uit onderzoek van The University of Washington School of Medicine uit 2017 blijkt zelfs dat een uur meer of minder slapen al effect kan hebben.
Dat onderzochten ze door elf eeneiige tweelingen twee weken lang te volgen. 82 procent was vrouw, de gemiddelde leeftijd was 42,7 jaar en de tweelingkoppels hadden dezelfde slaapbehoefte. De ene sliep tijdens het onderzoek zes uur per nacht, de ander zeven uur.
Wat bleek na die twee weken: degene die minder sliep, had een minder actief immuunsysteem. Er werden minder eiwitten aangemaakt die infecties, ontstekingen en andere ziektes tegengaan in ons lichaam. Het gevolg daarvan: je wordt eerder ziek of verkouden.
Minder slaap, eerder verkouden
Ook een Amerikaans onderzoek uit 2015 bevestigt het verband tussen slaaptekort en een minder goed werkend immuunsysteem. Wetenschappers monitorden een week lang de slaapactiviteit van 164 gezonde volwassenen. Vervolgens kregen ze een verkoudheidsvirus toegediend en gingen ze in isolatie. Van de proefpersonen die meer dan zeven uur sliepen, werd 17 procent verkouden. Onder degenen die zes tot zeven uur sliepen was dit 23 procent. En van de mensen die minder dan vijf uur sliepen, werd 45 procent verkouden.
Dat er een verband is, is dus duidelijk – al moeten we erbij zeggen dat ook de réden van het minder slapen een rol kan spelen. Heeft u stress en slaapt u daardoor slechter, dan bent u mogelijk ook vatbaarder.
Wanneer heeft u slaaptekort?
En dan is nog de vraag wat ‘slaapgebrek’ of ‘slaaptekort’ dan inhoudt. En laat dat nou niet zo makkelijk te definiëren zijn. De ene persoon heeft voldoende aan zeven uur slaap, de ander is pas uitgerust na negen uur. Een goede slaapkwaliteit kenmerkt zich als volgt:
- U valt binnen 30 minuten in slaap.
- U brengt meer dan 80 procent van de tijd die u ’s nachts in bed ligt slapend door.
- U wordt niet vaker dan één keer per nacht wakker.
- Het duurt minder dan 20 minuten om weer in slaap te vallen als u wakker wordt.
- U voelt zich uitgerust als u wakker wordt.
Aan de bel trekken
Nu is het geen ramp als u een (paar) nacht(en) niet goed slaapt. Maar slaapt u structureel slecht, dan is het verstandig om aan de bel te trekken. Dit heeft namelijk niet alleen invloed op uw fysieke gesteldheid, maar kan ook mentaal voor problemen zorgen. U kunt gaan piekeren, last krijgen van concentratieproblemen, sneller geïrriteerd raken en minder alert zijn. Vaak bent u ook emotioneler door slaaptekort.
Er zijn natuurlijk ook situaties waarin simpelweg niet meer geslapen kán worden. Denk aan ouders met jonge kinderen. Bij hen zijn de problemen het grootst, bleek uit een enquête van de Nederlandse Vereniging van Slaap-Waak Onderzoek uit 2013. 34 procent van de ouders van kinderen tot vijf jaar slaapt structureel één of twee uur te weinig.
Alle verloren slaap in het weekend inhalen heeft volgens expert geen nut. Ook uitslapen is niet per se zinvol, omdat u in de ochtend meestal niet meer in de diepe slaap komt waarvan u uitrust. Het beste kunnen nachtbrakers gelijk de volgende dag een middagdutje van twintig tot dertig minuten doen, om zo de ‘slaapschuld’ niet te veel te laten oplopen.