Tandenknarsen (bruxisme)

Wat is tandenknarsen?

Bruxisme is de medische term voor tandenknarsen en/of de tanden hard op elkaar klemmen. Iedereen kent korte periodes in het leven waarin hij of zij knarst. Het is een ander verhaal als het tandenknarsen niet ophoudt en er problemen ontstaan.

Bij tandenknarsen is er sprake van het zeer hard heen en weer schuiven van de onderkaak ten opzichte van de bovenkaak. Bij tandenklémmen bijt u de tanden hard dicht. Daarbij is er geen sprake van het over elkaar schuiven. De kracht kan bij tandenklemmen wel dusdanig hoog zijn dat er stukken glazuur van de tanden springen.

Twee vormen van tandenknarsen: overdag en ’s nachts

Er zijn twee soorten tandenknarsers: degenen die overdag knarsen (ook wel waakbruxisme genoemd) en degenen die tandenknarsen in hun slaap. Zo’n 20 tot 30 procent van de volwassenen tandenknarst overdag en zo’n 8 tot 10 procent doet dit ’s nachts. Als u een nachtknarser bent, dan valt dat onder slaapproblemen, specifieker onder parasomnie.

Parasomnie is vreemd en meestal ongewenst gedrag tijdens de slaap. Slaapwandelen, nachtmerries hebben, praten in de slaap en tandenknarsen vallen daar allemaal onder. Degene die deze symptomen vertoont, is zich niet bewust van zijn of haar gedrag. Tandenknarsen is een van de meest voorkomende parasomnieën in ons land.

Hoe tandenknarsen uw slaap verstoort

Tandenknarsen is vaak een bijkomstigheid van (andere) slaapproblemen, zoals slaapapneu of snurken. Ongeveer 60 procent van de snurkers knarst. Tandenknarsen zelf kan de slaap ook verstoren. U kunt tandenknarsen door de stand van uw gebit, maar zoals hierboven beschreven kan het ook een vorm van parasomnie zijn. Tandenknarsen kan zorgen voor hoofdpijn, oorpijn en kaakpijn, wat weer zorgt voor slaapgebrek, vermoeidheid en concentratieproblemen. Op de lange termijn geeft slaaptekort meer kans op hart- en vaatziekten en overgewicht. Ook kan tandenknarsen anderen uit hun slaap houden. En laten we niet vergeten dat (chronisch) tandenknarsen kan leiden tot breuken en/of het loskomen van tanden en kiezen.

De medische experts van onze kliniek zijn specialisten op het gebied van slaapproblemen, waaronder tandenknarsen. Zij kunnen u helpen. Neem vrijblijvend contact met ons op.

Zo weet u of u tandenknarst

• Heeft u een partner? Dan is hij of zij vaak degene die ontdekt dat u ’s nachts wel erg veel lawaai maakt door het knarsen.
• U heeft ‘s ochtends pijnlijke kauwspieren of gevoelige kiezen.
• U heeft last van uw nek (bruxisme in de slaap gaat gepaard met hoge mate van nekspieractiviteit).
• U heeft hoofdpijn en/of oorpijn.
• De tandarts ziet flinke slijtage aan uw tanden en kiezen.

Hoe komt het dat u tandenknarst?

Er is geen directe oorzaak voor tandenknarsen. Wel spelen bepaalde factoren een belangrijke rol. We zetten ze op een rij:

• Erfelijke factoren (zo’n 40 tot 60 procent is erfelijk bepaald).
• Slaapproblemen, zoals slaapapneu en snurken.
• Roken (bij rokers wordt knarsen twee keer vaker geconstateerd).
• Overmatig alcoholgebruik.
• Stress of spanning.
• Boosheid of frustratie.
• Gebruik van harddrugs.
• Tandenknarsen kan een vicieuze cirkel worden: van het knarsen wordt de kauwspier groter en een grotere kauwspier blijft sneller in beweging. Daardoor gaat u weer tandenknarsen et cetera.

Dit kunt u tegen tandenknarsen doen

• Een (kaak)fysiotherapeut kan u oefeningen geven om de kauwspieren te ontspannen. Zo voelt u het verschil tussen kaakspanning en -ontspanning en wordt u zich hier bewust van.
• Een psycholoog kan u helpen met ontspanningsoefeningen, leren omgaan met stress, verwerken van trauma en op die manier proberen het gedragspatroon te doorbreken.
• De somnologen van onze slaapkliniek kunnen u helpen met slaapproblemen, zoals slaapapneu en snurken. Omdat tandenknarsen veelal ’s nachts tijdens de slaap gebeurt, wordt het in verband gebracht met een slechte nachtrust. Naast tandenknarsen heeft dit gevolgen voor de algehele gezondheid. Op de lange termijn geeft een slaaptekort meer kans op hart- en vaatziekten en op overgewicht. Maak een afspraak
• De tandarts kan de schade aan uw gebit herstellen. Hij of zij kan een bitje op maat maken, een zogenaamde splint of opbeetplaat. Dit bitje brengt u aan over de boventanden en draagt u ’s nachts tijdens het slapen. Het helpt de kaak te ontspannen, waardoor veel patiënten minder last hebben van hoofdpijn. Een goed anti-knarsbitje is niet alleen sterk, maar zit ook comfortabel. Wel kunt u in de eerste dagen last krijgen van pijnlijke tanden of kaken. Dit hoort bij het gewenningsproces. Meestal merkt u na 8 tot 12 weken de positieve effecten van het gebruiken van de splint. Een bitje is een goed hulpmiddel, maar het lost de oorzaak van het tandenknarsen niet op.
• Gebruik van botox in de kaakspier. Hiermee verlaagt u de spanning in de kaakspieren, waardoor het knarsen of klemmen vermindert of helemaal stopt. Het duurt wel enkele weken voordat u hier iets van merkt. Voor een optimaal resultaat herhaalt u de behandeling een paar keer, met tussenpozen van drie tot vier maanden.