Overmatige slaperigheid (hypersomnia of hypersomnie)
Altijd slaperig zijn, ook na een goede nachtrust, en zelfs zomaar overdag in slaap vallen…
Wat is hypersomnia of hypersomnie?
Hypersomnie staat voor overmatige slaperigheid. U voelt zich overdag continu slaperig. De letterlijke betekenis van hypersomnie is ‘veel slaap’. Iemand met hypersomnie heeft constant de behoefte om even te slapen, ook al heeft diegene ’s nachts een normaal slaappatroon.
De klachten kunnen variëren van matige slaperigheid, bijvoorbeeld na het eten of bij monotone bezigheden, tot zomaar in slaap vallen tijdens dagelijkse bezigheden, in het verkeer of tijdens werk.
Ongeveer vijf tot vijftien procent van de bevolking lijdt aan hypersomnie. Het treedt vaak pas op latere leeftijd op, hypersomnie bij kinderen is zeldzaam. Hoewel niet bewezen is dat hypersomnie erfelijk is, zien we wel vaak dat hypersomnie in de familie voorkomt.
Symptomen van hypersomnie
- U voelt zich vrijwel doorlopend moe, ook al slaapt u ’s nachts (meer dan) genoeg.
- U valt overdag in slaap en kunt hier niet tegen vechten.
- U voelt zich niet alert maar steeds slaperig, alsof u niet uw volle aandacht bij iets kunt houden.
- U kunt uzelf niet wakker houden, ook niet tijdens normale dagelijkse bezigheden.
- Dutjes overdag heffen het gevoel van slaperigheid niet op.
- U hebt moeite zich te concentreren.
- U wordt moeilijk echt wakker als u (plotseling) wakker wordt (gemaakt), u bent dan ‘slaapdronken’, gedesoriënteerd of loom. U kunt moeilijk uit bed komen en valt gemakkelijk weer in slaap.
- Het kan zijn dat u eenvoudige taken ‘op de automatische piloot’ uitvoert. U kunt zich er dan later maar weinig tot niets van herinneren.
- Door uw overmatige slaperigheid voelt u zich beperkt in uw dagelijks leven en functioneren. Dit kan komen doordat u bijvoorbeeld op uw werk in slaap valt of tijdens sociale gelegenheden, zoals een etentje of een gesprek met familieleden of vrienden.
We spreken van hypersomnie op het moment dat iemand minstens 3 dagen per week, en dat gedurende 3 maanden, last heeft van deze symptomen.
Hierboven zijn de direct gerelateerde symptomen van hypersomnie beschreven. Het komt daarnaast regelmatig voor dat iemand met een slaapstoornis ook andere klachten heeft, bijvoorbeeld angstklachten, een burn-out of een depressie.
Wat zijn de oorzaken van hypersomnie?
Enkele mogelijke oorzaken van hypersomnie zijn:
- Een andere slaapstoornis, zoals slaapapneu of restless legs.
- Het kan een bijwerking zijn van medicatie als pijnstillers of slaapmedicatie.
- Ook komt het vaker voor bij sommige neurologische ziekten, zoals de ziekte van Parkinson.
Soms is de oorzaak van hypersomnie echter niet duidelijk. Het kan ook liggen aan een verstoring van neurotransmitters, maar wat daaraan ten grondslag ligt is niet altijd helder.
Als er geen duidelijke (lichamelijke) oorzaak is, spreken we van idiopathische hypersomnie, of, in het Engels, idiopathic hypersomnia. Doordat de oorzaak niet bekend is, is idiopathische hypersomnie niet te behandelen. Wel is het mogelijk de symptomen aan te pakken.
Wat zijn de gevolgen van hypersomnie?
Overmatige slaperigheid gedurende een langere periode belemmert het dagelijkse functioneren. Het kan leiden tot een verhoogd risico op een ongeval thuis, op het werk of in het verkeer. Iemand voelt zich futloos en zonder energie en heeft daardoor een mindere kwaliteit van leven. Het kan ook leiden tot geheugenverlies.
Hoe wordt de diagnose hypersomnie gesteld?
In de Ruysdael Slaapkliniek werken neurologen die gespecialiseerd zijn in hypersomnie. De diagnose hypersomnie wordt gesteld aan de hand van de typische klachten van de patiënt, slaaponderzoek en eventueel bloedonderzoek.
Neemt u gerust contact met ons op om een eerste consult in te plannen. Tijdens dit eerste consult bespreekt u met de arts welke klachten u heeft en hoe hypersomnie zijn uitwerking heeft op uw dagelijks leven. De arts doet vervolgens, indien nodig, een lichamelijk onderzoek. Ook kan hij u een slaaponderzoek laten ondergaan. Zo’n slaaponderzoek vindt bij u thuis plaats: u krijgt een aantal sensoren op uw lichaam geplakt en slaapt vervolgens een nacht zoals u dat normaal ook doet. De sensoren meten de verschillende slaapfases en geven de arts inzicht in uw slaapproblemen.
De behandeling van hypersomnie
Indien de onderliggende oorzaak duidelijk is, kan hypersomnie behandeld worden. Ruysdael Slaapkliniek heeft de expertise in huis om u te helpen als u kampt met hypersomnie. Afhankelijk van de oorzaak komt uw arts met een behandelplan. Aan de hand van het slaaponderzoek en een eventueel bloedonderzoek krijgt u een hypersomniebehandeling op maat. Deze bestaat bijvoorbeeld uit:
- Medicatie (die geneest hypersomnie niet, maar kan de symptomen wel onderdrukken).
- Geplande slaappauzes.
- Een betere slaaphygiëne. Denk aan een goed matras, een donkere kamer, geen schermen in de avond, geen alcohol en cafeïne na een bepaalde tijd.
Hypersomnie en narcolepsie lijken op elkaar. Als iemand narcolepsie heeft, zal hij echter vaak merken dat de dutjes die hij overdag doet, hem goed doen. Hij voelt zich vaak weer fris en wakker na een (meestal kort) dutje. Dit geldt niet voor de hypersomnie patiënt: hij zal vaak een veel langer dutje doen overdag, maar voelt zich daarna niet minder moe.
Een ander onderscheid is dat kataplexie geen symptoom is van hypersomnie, maar wel regelmatig van narcolepsie. Kataplexie zorgt voor een plotselinge verlamming van spieren, veroorzaakt door emoties. Het kan dan zowel gaan om een gedeelte van de spieren waardoor een patiënt bijvoorbeeld ineens zwakke knieën heeft, maar het kan ook zo zijn dat het volledige lichaam tijdelijk verlamd is. Een aanval duurt vaak maar enkele seconden of een paar minuten. Tijdens een aanval is de patiënt volledig bij bewustzijn en hij voelt dus zijn spieren verslappen, maar heeft hier geen controle over.
Een derde vlak waarop narcolepsie te onderscheiden is van hypersomnie, is dat patiënten met narcolepsie vaak zeer levendig dromen, terwijl een patiënt met hypersomnie dit minder vaak ervaart.
Heeft u nog vragen?
